Marifetname Bedenin Diğer Uzuvlarının Kıyafeti

Bu metin, 18. yüzyıl âlimlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin Marifetname eserinde yer alan “Kıyafetname” bölümünden alınmıştır. Dönemin anlayışına göre, insanın fiziksel özelliklerinin onun karakteri, huyu ve kaderi üzerinde etkili olduğuna inanılırdı. Aşağıda okuyacağınız ifadeler, bu kadim bakış açısının bir yansımasıdır. Modern bilimsel bilgilerle doğrudan örtüşmeyebilir ve bazı ifadeler günümüz değer yargılarıyla çelişebilir. Bu nedenle metin, tarihsel ve kültürel bir miras olarak ele alınmalı, bireyleri yargılamaya değil, geçmişin insan anlayışını ve sembolik yorumlarını anlamaya vesile olmalıdır.

1. Omuzu sivri olan Hırsız olur pek yaman.

2. Eğri omuzlu kişi Eğrilik olur işi.

3. Kısa omuz eblehin Düşkün omuz esfelin.

4. Mu'tedil olan omuz Sahibi anlar rumuz

5. Kolu eğri ve kasir Olsa olur ol şerîr.

6. Bileği olsa dıráz Bahşiş eder bi niyaz.

7. Ger küçük olduysa el Eşi yok, odur güzel.

8. Parmağı olan uzun Ehl-i hüner zī fünün.

9. Parmağı yumşak olan Zeki olur bi gümân.

10. Tırnak enli olmasa Sev onu subh ü mesa.

11. Tırnağı yumru, çizik Olsa o bilmez yazık.

12. Tırnağı yassı ve düz Olsa olur eli uz.

13. Göğsü çıkık olanın Huyu da beddir anın.

14. Göğsü eğer olsa dar Gam yer o leyl ü nehår.

15. Göğsü geniş olsa ol Gönlü hiç olmaz melül.

16. Göğüs, omuzdaki kıl Cür'ete olmuş delil.

17. Kadın göğsü ki kebir Şehveti olur kesir.

18. Memesi olsa tavil Onda süt olur kalil.

19. Memesi olsa sagir Süt olur anda kesir.,

20. Sütlü memeli velud Zevcinedir ol vedüd.

21. Mu'tedil olsa meme Zevci hem onu eme,

22. Eti mülayim olan Tende olur lütf- cân.

23.Eti olan hoş latif Oldu arif ü zarif.

24. Eti olan pek katı Oldu kavi gılzeti.

25. Arkası yassı kişi Oldu sefahet işi.

26. Arkası kanbur ädem Zişt olur ahlakı hem.

27. Sırtı geniş olanım Kuvveti çoktur anım.

28. Ger beli ince olur Şekli pür nice olur.

29. Arkada bittiyse kil Şehvete olmuş delil.

30. Karnı büyüktür gabi Karnı küçük çelebi.

31. Karnı büyük hem kasir Bed huy olur pek asir.

32. Kasıkta bitmezse kal Vahşi olur tab'i bil.

33. Oyluğu enli olan Tenbel olur bi güman,

34. Aleti olan sagir Oldu reşid ve habir,

35. Aleti olan tavil Humkuna olmuş delil.

36. Aleti olsa azim Malikidir pek leîm.

37. Olsa küçük ünsiyân Sahibi olmuş cebân.

38. Olsa büyük hussetân Hâmilidir pehlüvân.

39. Bid' eğer olsa sagir Sahibesidir hatir.

40. Olsa etli ve kebir Şehvet-i zendir kesir.

41. Fehzi olan pek tavil Şehveti olur kalil.

42. Eğri olan bir kıçı Kibr ü haseddir içi.

43. Dizi kiminse büyük Yüklenir o hayli yük

44. Ayağı sert olanın Olmaya lütfü anın.

45. Topuğu etli zeni Şiveli addet anı.

46. Ökçesi yufka olan Dilber olur bi gümân.

47. Ökçesi kalın o merd Oldu şecaatta ferd.

48. Ayağı enli kişi Cevr ü cefâdır işi.

49. Ger uzun olursa på Sahibidir pür haya.

50. Parmağı olan uzun Feim iledir pür fünün,

51. Hatvesi dar olanın Gidişi hoşdur anın.

52. Çünki hırāman olur Aki ona hayran olur.

Günümüz Türkçesi ile İbrahim Hakkı Hazretlerinin Kıyafetname'sindendir.

1. Omuzu sivri olan azılı hırsız olur.

2. Eğri omuzlu kişinin ise işi eğriliktir.

3. Kısa omuz eblehlerde; düşük omuz da aşağııklarda bulunur.

4. Orta halli olan omuzun sahibi hemen sırları anlayıverir.

5. Kolu eğri ve kısa olan kişi şerli biridir.

6. Bileği uzun olursa istenmeden bahşişler dağıtır.

7. El küçük ise eşi olmayacak kadar güzeldir.

8. Parmağı uzun olan hünerli ve bilgili olur.

9. Parmağı yumuşak olan hiç şüphesiz çok zeki olur.

10. Tırnağı enli olmayanı sabah ile akşam (her zaman) sevebilirsin.

11. Tırnağı yumru ve çizik olan kişi yazık nedir bilmez, acımasızdır.

12. Tırnağı yassı ve düz olanın eli uz olur (beceriklidir).

13. Göğsü çıkık olanın huyu kötüdür.

14. Göğsü dar olan gece gündüz sıkıntı çeker, gamdadır.

15. Göğsü geniş olanın gönlü hiç üzüntülü olmaz.

16. Göğüs ve omuzdaki kıllar cürete delildir.

17. Kadının göğsü büyük olursa şehveti çok olur.

18. Memesi uzun olan kadında süt az olur.

19. Memesi küçük olan kadının sütü de çok olur.

20. Memesi sütlü olan da çok doğurur ve kocası tarafından da sevilir.

21. Meme orta büyüklükte olursa iyidir.

22. Eti orta olanın teninde canı uyumludur.

23. Eti hoş ve latif olan bilge ve zarif kişi olur.

24. Eti katı olanın kabalığı da kuvvetlidir.

25. Arkası yassı olan kişinin tek işi sefahettir.

26. Sırtı kamburumsu olan kişinin ahlakı çirkin olur.

27. Sırtı geniş olanın kuvveti çok olur.

28. Beli ince olan şekilden şekile girebilir,

29. Sırtında kıl olanın bu hali şehvetine delildir.

30. Karnı büyük olan gabidir; küçük olan ise çeleb (efendi, kibar) olur.

31. Karnı büyük ve kısa olanda kötü huyluluk ve zorbalık vardır.

32. Kasığında kıl bitmeyen kişinin tabiatı da vahşi olur.

33. Oyluğu enli olan şüphesiz tembel olur.

34. Aleti küçük olan olgun ve bilgili olur.

35. Aleti uzun olanın bu hali ahmaklığını gösterir.

36. Aleti büyük olan kişi pek kötü olur.

37. Tenâsül a'zásı küçük olan kişi korkak olur.

38. Husyeleri büyük olan kişi pehlivan gibidir.

39. Eğer kadının ferci küçük ise sahibesi tehlikelidir.

40. Eğer etli ve büyük olursa kadında şehvet fazla olur.

41. Oyluğu hayli uzun olanda şehvet az olur.

42. Bir kıçı eğri olanın içi kibir ve haset doludur.

43. Dizi büyük olan kişi yükü fazla yüklenir.

44. Ayağı sert olanın lûtfu yoktur.

45. Topuğu etli kadını işveli sayabilirsin.

46. Ökçesi yufka olan gerçekten dilber olur.

47. Ökçesi kalın olan adam kahramanlıkta yeganedir.

48. Ayağı enli kişinin işi gücü cevr-ü cefadır.

49. Ayağı uzun olan kişi haya sahibidir.

50. Parmağı uzun olan anlayışlı ve bilgili olur.

51. Adımı dar olanın gidişi güzel olur.

52. Çünkü salınarak yürür ve akıl ona hayran olur.

Kaynak;

"Erzurumlu İbrahim Hakkı. (1999 ). Marifetname. İstanbul: Bedir Yayınları.

 (Orijinal eser 1756 yılında tamamlanmıştır.) "